اثر عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی (ferula szowitsiana) بر تشنجات القا شده با تجویز حاد و مزمن ptz در موش صحرایی نر

تشنج، فعالیت همزمان مجموعه ای از نورون ها است و موجب بروز رفتارهای متفاوت اپی لپتیک می شود. بیماری صرع در حدود 3 درصد از مردم جهان دیده می شود و دسترسی به یک داروی ضد تشنج ضروری به نظر می رسد. گیاه کمای بیابانی از جمله گیاهان بومی ایران است که احتمالا به دلیل عوامل موجود درآن، اثر ضد تشنجی از آن انتظار می رود. این پروژه به بررسی اثرات گیاه کمای بیابانی بر تشنجات حاد و کیندلینگ شیمیایی به واسطه پنتیلن تترازول (ptz) می پردازد. عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی به روش خیساندن آماده و در سالین، اتانول و توئین 80 به عنوان حلال حل شد. دوز های mg/kg400، 200، 100، 50 عصاره به موشهای صحرایی با وزن تقریبی 200-250 گرم تجویز شد. برای ارزیابی تشنج حاد، 30 دقیقه پس از تجویز عصاره، ptz در دوز mg/kg45 تجویز شد و به مدت 30 دقیقه رفتار تشنجی حیوانات پایش شد. گروه ها از نظر مدت زمان مراحل مختلف تشنج و زمان تاخیر تا بروز مراحل تشنج مورد ارزیابی و مقایسه با گروه ptz و حلال قرار گرفتند. موثرترین دوز عصاره در تشنجات حاد، برای کیندلینگ شیمیایی استفاده شد و نتایج در طی 12 روز متوالی تجویز دوز mg/kg 32 ptz، مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی میزان اثر عصاره، دوز mg/kg400 عصاره با داروی دیازپام در دوز mg/kg 5/0 مقایسه گردید و در نهایت برای بررسی عوارض احتمالی عصاره گیاه، گروه های کنترل، حلال عصاره، دیازپام و mg/kg400 عصاره تحت آزمون های میله چرخان، ماز صلیبی مرتفع و ماز فضای باز قرار گرفتند. دوز mg/kg400 عصاره بیشترین تاثیر را در کاهش مدت زمان مراحل مختلف و افزایش در زمان تاخیر تا بروز تشنج حاد نشان داد (حداقل p<0.05). این دوز منجر به ایجاد 2 روز تاخیر در روند کیندلینگ شیمیایی گردید و شدت تشنجات را نیز کاهش داد. دیازپام باعث کاهش معنی دار مدت زمان تشنج در مرحله 4 و افزایش معنی دار زمان تاخیر تا بروز تشنج مرحله 3 در مقایسه با دوز mg/kg 400 عصاره شد (حداقل p<0.05). در نهایت بررسی عوارض گیاه نشان داد که عصاره در دوز mg/kg400 منجر به کاهش تحرک و اضطراب نسبت به گروه کنترل و دیازپام شده است و تاثیری بر تعادل حرکتی نداشته است. با توجه به حضور عوامل تاثیر گذار برسیستم اپیوئیدی در عصاره گیاه، شاید بتوان گفت که احتمالا عصاره با تاثیر بر روی سیستم اپیوئیدی، مهار سیستم گلوتاماترژیک و تحریک سیستم گاباارژیک اثرات ضد تشنجی بروز داده است. از طرفی، عصاره گیاه احتمالا به دلیل داشتن عوامل آرام بخش و تاثیر این مواد بر گیرنده های سروتونینی و دوپامینی و مهار آنها منجر به کاهش تحرک و اضطراب گردیده است.